تخریب 60 درصد ساختمان های کشور با زلزله ۷ ریشتری و آسیب پذیری جدی بیش از 2 میلیون واحد مسکونی و در معرض قرارگیری بیش از 6 میلیون جمعیت در محدوده تهران-کرج از جمله تازه ترین نتایج بررسی و مطالعات زلزله شناسی در کشور است.

علی بیت‌الهی رییس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خبر داده است که به طور متوسط در کشور با رخداد زلزله ای به بزرگی ۷ ریشتر حدود ۶۰ درصد ساختمان ها تخریب می شود.

رییس بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: سناریوی زلزله ای به بزرگی 7 ریشتر در مراکز استانی بر اساس اطلاعات آمار سال 1395 مرکز آمار ایران، مدل کاهیدگی دکتر قدرتی، روابط شکنندگی ناصر اسدی و همکاران و زلزله های مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران انجام شده است.

وی افزود: در این ارزیابی پس لرزه ها از داده های اصلی حذف نشده اند. اثر ساختگاه به دلیل کمبود اطلاعات لحاظ نشده است، ساختمان های اسکلت دار بتنی و فولادی یکسان فرض شده است (به دلیل اختلاف ناچیز در fragility curves). لازم به ذکر و پر واضح است که برآوردها تقریبی و تخمینی و با هدف ارایه تصویری کلی از ابعاد حادثه در سناریوی بدتر برای هر کدام از مراکز استان هاست.

وی بیان کرد: بدیهی است احتمالاً رخداد در نواحی مختلف یکسان نیست. اما برآورد حاضر با توجه به درصد آسیب پذیری ها، واحدهای فاقد اسکلت، جمعیت اطراف ومرکز زلزله فرضی با بزرگی 7 و مواردی از این قبیل می تواند سیمای ملموس از ابعاد حادثه فرضی را در استان ها نشان دهد.

1- محدوده تهران-کرج و اطراف آن، گستره ای با ریسک به مراتب بالاتر در پهنه ایران زمین است. برآورد اولیه خسارت برای زلزله 7 ریشتری در این محدوده نشان از آسیب پذیری جدی بیش از 2 میلیون واحد مسکونی و در معرض قرارگیری بیش از 6 میلیون جمعیت دارد. مجاورت این دو کلان شهر به هم، ابعاد ریسک را چند برابر سایر گستره های مراکز استانی دیگر کرده است.

2- با توجه به آمار 1395 و تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت، درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی (با فرض وقوع زلزله با بزرگی 7)، در شهرهای یزد و زاهدان بالای 70 درصد و درصد آسیب پذیری واحدهای مسکونی کرج و تهران کمتر از سایر مراکز استانی است. هرچند که تعداد به مراتب بالای واحدهای مسکونی در این دو شهر (تهران و کرج و اطراف آن) ابعاد آسیب پذیری را بیشتر نشان می دهد.

3- مراکز استانی تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز و اطراف آنها تعداد واحدهای مسکونی فاقد اسکلت بالاتری را نسبت به سایر نواحی دارند.

4- نواحی تهران، کرج، اصفهان، مشهد، شیراز و تبریز، جمعیت به مراتب بیشتری را در معرض خطر زلزله فرضی با بزرگی 7 (در نقطه وسط مراکز استانی) خواهند داشت.

5- این تحقیق، 14 پارامتر در معرض ریسک از نوع جمعیتی و ساختمانی را مد نظر قرار داده که در این نوشتار به 6 مورد آن اشاره شد.

6- مولف برای برآورد تعداد ساختمان های آسیب دیده، به طور تقریبی، سه واحد مسکونی را یک ساختمان فرض کرده است.

7- تلفات جانی زلزله ها در شب به طور تقریبی و میانگین سه برابر زلزله های روز است. مفهوم جمعیت در معرض خطر به معنی تلفات جانی زلزله ها نیست.

8- آشنایی با ابعاد حادثه، الزاما باید منجر به اقدامات کاهش ریسک شود، علاوه بر آن آمادگی در حین رخداد و بعد آن نیز از دستاوردهای مهم سناریوهای مختلف زلزله خواهد بود.

9- برپایه این مطالعه، نشان داده می شود که به طور متوسط در کشور، با رخداد زلزله‌ای به بزرگی 7 حدود 60 ساختمان ها تخریب می شود.