در همین راستا یکی از موفقترین مدلهای ساخت مسکن که تجربه موفقی در کشور ما دارد، تحت عنوان مسکن خود مالکی شناخته میشود.
در روزهای گذشته صحبتها پیرامون مهیا کردن شرایط ساخت با استفاده از مدل خودمالکی، در نهضت ملی مسکن بالا گرفت و پس از وعده معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی به منظور مهیا شدن شرایط برای ثبت نام خودمالکی از ابتدای دی ماه، بالاخره سازوکار این مسئله در سامانه وزارت راه و شهرسازی مهیا شد.
در همین رابطه، محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در بیان اینکه هم اکنون برای امکان ثبت نام برای خودمالکانی که در سایت نهضت ملی مسکن فراهم شده است، گفت: «برای ثبت نام خودمالکان هیچ محدودیتی وجود ندارد و همه شهرهای کشور و همه روستاها برای این دسته از متقاضیان باز است. هرکسی با هر تعدادی که در پروانهاش درج شده، امکان ثبتنام و اخذ تسهیلات خودمالکی را دارد.»
جزئیات بهترین شیوه ساخت مسکن در کشور
سازوکار خودمالکی برای تولید انبوه مسکن یکی از موفقترین مدلهای تجربه شده در کشور به حساب میآید، در این شیوه ساخت مسکن استفاده از اراضی بایر غیردولتی و خانههای کلنگی موجود در شهرها مورد تاکید نهاد سیاستگذار قرار میگیرد.
بسیاری از کارشناسان مسکن اعتقاد دارند، اکثریت واحدهای مسکن خود مالک در کوتاهترین زمان ممکن ساخته شده و به دست متقاضیان نهایی رسید.
بر اساس دستورالعمل دولت دهم پیرامون مسکن مهر، در شیوه خودمالکی ساخت مسکن صاحبان املاک موجود در بافت فرسوده و اراضی بایر بدون توجه به اینکه فرم ج سبز یا قرمز دارند (به این معنا که از تسهیلات دولتی ساخت مسکن استفاده کردهاند یا خیر) میتوانند با سهیم کردن افراد دارای فرم ج سبز یعنی آن دسته از افراد فاقد مسکنی که تا کنون از تسهیلات دولتی نظیر وام یا دریافت زمین و مسکن از سمت دولت منتفع نشدند، به تعداد هر فرم ج سبز از تسهیلات طرح مسکن استفاده کرده و واحد مسکونی را بنا کنند.
پس اتمام فرآیند ساخت، واحدهای مسکونی مذکور به دست متقاضیان واجد شرایط سهیم شده رسیده و فرد سازنده نیز میتوانند به اندازه یک واحد مسکونی از ملک ساخته شده را برای خود بردارد. پس از آن نیز فرد دارای زمین که تسهیلات دریافت کرده است، این تسهیلات را به متقاضی واجد شرایط یعنی مصرفکننده نهایی انتقال میدهد.
به گفته عضو هیاتمدیره بانک مسکن، خود مالک، یعنی سند مالکیت زمین به نام بخش خصوصی یا حقیقی است و میزان وام متقاضیان ساخت مسکن خود مالکی با تسهیلات انبوه سازان، هیچ فرقی ندارد و متقاضی میتواند از بانک مسکن و یا سایر بانکهادریافت کند.
چرا سازندگان و مالکان زمین از سازوکار خودمالکی استقبال میکنند
با آگاهی از سازوکار تسهیلات خودمالکی ساخت مسکن، استفاده از این شیوه برای سازندگان دارای زمین و متقاضیان میتواند مزایای بسیاری به همراه داشته باشد. در همین رابطه، حمید بهزادی، کارشناس تامین مالی مسکن در مزیت استفاده از شیوه خودمالکی برای مردم، گفت: «مهیا شدن شرایط برای مالکان زمینی که سازندگان انگیزه کمی برای قرارداد مشارکت با آنها دارند و استفاده از تسیهلات بانکی قابل انتقال برای تسریع در روند ساخت مسکونی از مزایای مهم استفاده از شیوه خودمالکی است.»
به عبارت بهتر، شیوه خودمالکی میتواند مزایای بسیاری را سازندکان و مالکان زمین به همراه داشته باشد. در این راستا مالکانی که توانایی تامین مالی ساخت را ندارند و یا سازندگان سازندگان انگیزه کمی برای مشارکت در ساخت دارند، میتوانند وارد چرخه تولید و عرضه مسکن شوند. این مسئله به ویژه در مناطق جنوبی شهر میتواند زمینه فعال شدن ساخت و ساز شود.
علاوه بر این سازندگان واحدهای خود مالکی میتوانند از تسهیلات مناسب ساخت مسکن به ازای یک واحد خود بهرهمند شوند. از ارزش افزوده ناشی از ساخت برای یک واحد نیز استفاده کنند. علاوه بر مزایای عنوان شده، سازنده واحدهای خودمالکی از مالیات بر اراضی بایر معاف میشوند.
تجربه موفق سازوکار خود مالکی در بزرگترین پروژه عمرانی کشور
استفاده از تجربه خود مالکی در 4.2 میلیون واحد مسکن مهر زمینه ساخت سه میلیون واحد مسکونی شهری و روستایی را مهیا کرد. به استناد اظهارات فرهاد بیضایی از طراحان پروژه مسکن مهر، 1.3 میلیون واحد مسکونی شهری در پروژه مسکن مهر به شیوه خودمالکی ساخته شد که جزء بهترین پروژههای این ابر پروژه ملی به حساب میآید.
همچنین با توجه به اینکه پروژههای مسکن روستایی زیر مجموعه مسکن مهر، نوعی از قرارداد خودمالکی محسوب میشود، با این تفاوت که عمده پروژههای روستایی یک واحدی بوده و تنها برای متقاضی دارای زمین تسهیلات در نظر گرفته میشود، لذا میتوان 1.7 میلیون واحد مسکونی روستایی را نیز به نوعی جزء پروژههای خود مالکی تلقی کرد.
با توجه به تجربه موفق تولید انبوه مسکن به شیوه خود مالکی، استفاده از این شیوه ساخت مسکن میتواند دست وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم را تا حد بسیاری برای نهضت ملی مسکن باز کند و بخش قابل توجهی از ساخت سالانه یک میلیون مسکن به شیوه خودمالکی ساخته شود.
در نهایت ضریب اطمینان تحقق وعده مسکنی رئیس جمهور نیز بالا رفته و رونق ساخت و ساز در کشور روی دور تندی به حرکت بیفتد.