به گزارش اخبار ساختمان، قیمت بالای مسکن و اجاره بها و فشار زیاد هزینه ای آن بر خانوارها موجب شد که موضوع ساخت و تأمین مسکن مورد نیاز مردم به یکی از مهمترین وعده های رئیس‌جمهور در دولت سیزدهم تبدیل شود. از ابتدای شروع به کار دولت نیز مکرراً در صحبت های رئیس‌جمهور این مسئله عنوان شده است که ساخت چهار میلیون مسکن نیاز کشور است و دولت مصمم به اجرای آن است.

اما مسئله این است که عدد ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال به چه دلیل عنوان شده است و این عدد از کجا پیدا شده است. آیا اساساً با توجه به اعتبارات و هزینه های بالا برای ساخت چهار میلیون مسکن، این تعداد مسکن نیاز کشور است یا خیر؟

طبق آمارهای بنیاد مسکن و مرکز آمار، ساخت مسکن از سال ۸۹ به بعد سیر نزولی داشته و از یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد در آن سال به حدود ۳۵۰ هزار واحد در سال های اخیر رسیده است. همچنین طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ تعداد کل خانوارهای کشور ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار بوده و تعداد واحدهای مسکونی دارای سکنه ۲۲ میلیون و ۸۲۵ هزار واحد بوده است که این به معنای کمبود یک میلیون و ۳۷۱ هزار واحد مسکونی در سال ۹۵ است.

رشد کمبود مسکن در کشور به دلیل کوتاهی در ساخت

به نظر می رسد با توجه به سیر نزولی ساخت مسکن در کشور این مقدار کمبود نه تنها جبران نشده بلکه به مقدار آن افزوده شده است؛ چراکه در همین سال ها به طور میانگین حدود ۷۰۰ هزار ازدواج در سال رخ داده است که برای این تعداد زوج نیز نیاز به ساخت مسکن جدید بوده است.

در طرح جامع مسکن که توسط وزارت راه و شهرسازی دولت قبل تهیه شده نیز آمده است که در سال ۹۲ در کل کشور، در هر ۱۰۰ واحد مسکونی ۱۰۵ خانوار ساکن بودند؛ به این ترتیب میزان کمبود مسکن در سال ۹۲ حدود یک میلیون و ۱۶۲ هزار واحد بوده است. مقایسه این عدد با میزان کمبود مسکن در سال ۹۵ نشان می دهد که این کمبود رشد داشته است و تاکنون نیز سایه شوم کمبود مسکن و مشکلات آن دست از سر خانوارهای ایرانی برنداشته است.

کمبود ۱,۴ میلیون واحد مسکونی در حالی است که در طی ۱۰ سال آینده ۱۲ میلیون مسکن برای تأمین مسکن جوانانی که در سن ازدواج قرار می گیرند، نیاز خواهد بود. علاوه بر این هشت میلیون واحد نیز در کشور وجود دارند که در بافت های فرسوده قرار دارند و باید تخریب و بازسازی شوند. لذا وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال یک نیاز اساسی و ضروری است که در صورت عملی نشدن، همچنان فشار سنگین هزینه مسکن بر خانوارها ادامه خواهد داشت که طبیعتاً حس نارضایتی فعلی به وجود آمده در مردم را چند برابر خواهد کرد.

اما و اگرهای وزیر جدید راه و شهرسازی درباره ساخت چهار میلیون مسکن

رئیسی در نشست خبری که در اوایل شهریور ماه امسال داشت، بیان کرد: ساخت چهار میلیون مسکن در چهار سال نیاز کشور است وضعیت امروز در مسکن به دلیل عقب ماندگی سال های پیش است که باید یک میلیون مسکن ایجاد می شد و نشد. ۲۰۰ هزار مسکن روستایی و ۸۰۰ هزار مسکن شهری جزو نیاز کشور است و مصوبه مجلس هم در زمینه قانون مسکن است. مسکن زمین می خواهد که در حاشیه شهر زمین دولتی وجود دارد، دوم تسهیلات و سوم مصالح است که مشکلی در آن نداریم و تسهیلات هم در اختیار دولت است و کار آن آغاز شده و در دست ساخت در بخش های مختلف کشور است.

با وجود این تأکیدات اما صحبت های مهرداد بذرپاش، وزیر جدید راه و شهرسازی در جلسه رأی اعتماد در مجلس، این شائبه را ایجاد کرد که دولت توانایی انجام وعده یک میلیون مسکن در سال را ندارد، به همین دلیل با توجیهات وزیر در حال عقب نشینی و خلف وعده است.

بذرپاش در مجلس عنوان کرد که در قانون جهش تولید مسکن، ساخت چهار میلیون مسکن پیش بینی شده و این در حالی است که برای تحقق این موضوع در کشورمان با کمبود مهندس، تکنسین و… مواجه نیستیم اما با این سؤال مواجه‌ایم که چرا مسکن ساخته نمی شود. آیا می توان مثل مسکن مهر ردیف مشخص برای آن پیش بینی کرد.

وی درباره تامین مالی طرح ساخت یک میلیون مسکن اضافه کرد: چهار میلیون مسکن ضرب در ۱۰۰ مترمربع می شود ۴۰۰ میلیون مترمربع و اگر میانگین متری هفت میلیون تومان محاسبه شود عددی معادل دو هزار و ۸۰۰ همت می شود و این در حالی است که بودجه سال جاری حدود یک هزار و ۵۰۰ همت است. بنابراین باید پاسخ دهیم مشکل کجاست و وزارت راه چه کاری برای تأمین مالی دو هزار و ۸۰۰ همت باید انجام دهد.

دولت از وعده مسکنی خود عقب نشست؟!

بعد از این صحبت ها، رئیس‌جمهور چند بار دیگر به وعده ساخت چهار میلیون مسکن اشاره کرد و اخیراً در سفر به خراسان جنوبی در جمع مردم این استان با تکرار سخنان قبلی گفت: آقایان می گویند آیا ممکن است مسکن را که شما وعده دادید ساخته بشود؟ مگر ممکن است ما وعده ای نشدنی به مردم بدهیم.

رئیسی تأکید کرد: اول اینکه ساخت یک میلیون مسکن نیاز کشور است و دولت های قبلی هم باید سالی یک میلیون مسکن در کشور می ساختند و اگر ۲۵۰ هزار یا ۳۰۰ هزار مسکن ساختند ما به همین میزان عقب ماندگی داریم. دوم اینکه تکلیف قانونی است و در قانون تولید مسکن آمده سالی یک میلیون مسکن باید ساخته شود.

به نظر می رسد دولت مصمم است عقب ماندگی کشور در ساخت مسکن را جبران کند تا عرضه و تقاضا در این حوزه به تعادل برسند. در حال حاضر کمبود مسکن و افزایش تقاضا باعث رشد افسارگسیخته قیمت مسکن و اجاره بها شده است و از آنجایی که مسکن یک نیاز ضروری است، مردم برای تأمین آن متحمل فشارهای زیادی شده اند.

از طرف دیگر کاهش ساخت و عرضه مسکن و نیز افزایش قیمت آن باعث رشد تقاضای سرمایه ای مسکن شده است که همین مسئله نیز دسترسی مردم به مسکن برای نیاز مصرفی را کاهش داده است. لذا افزایش عرضه می تواند با کاهش قیمت ملک، سرعت رشد تقاضای سرمایه ای را کم کند تا نیاز اصلی مردم با مشکل مواجه نشود.